Lễ hội Phủ Dầy Nam Định Di tích lịch sử quốc gia nổi tiếng

Lễ hội Phủ Dầy Nam Định là một lễ hội truyền thống của Việt Nam, được tổ chức hàng năm vào tháng 3 âm lịch tại làng Vân Cát - Tiên Hương, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Lễ hội nhằm tổ chức nghi lễ, thắp hương biết ơn Thánh Mẫu Liễu Hạnh, là một trong 4 vị thánh bất tử của dân tộc ta ( Gồm: Tản Viên sơn thánh - Thánh Gióng - Chử Đồng tử - Mẫu Liễu). Lễ hội ở Phủ Dầy được tổ chức kéo dài 10 ngày: từ mồng 1 đến mồng 10 tháng 3 âm lịch.

Lễ hội Phủ Dầy Nam Định - Di tích lịch sử quốc gia Việt Nam

1. Giới thiệu về lễ hội Phủ Dầy Nam Định

Lễ hội Phủ Dầy gắn liền sự tích về Thánh Mẫu Liễu Hạnh, một biểu tượng trong “tứ bất tử” của dân gian Việt Nam, với nghi lễ hát Chầu văn - hầu đồng. Từ khi việc thực hành tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ của người Việt được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Lễ hội Phủ Dầy ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn về du lịch tâm linh với du khách trong nước và quốc tế.

Giới thiệu về lễ hội Phủ Dầy Nam Định - Hằng năm vào mùa lễ hội, hàng nghìn du khách thập phương về Phủ Dầy để thực hiện tín ngưỡng tâm linh theo tục thờ Mẫu, đồng thời tham quan, chiêm ngưỡng quần thể kiến trúc độc đáo, nơi khởi nguồn của nghệ thuật hát Chầu văn.

"Tháng tám giỗ Cha, tháng ba giỗ Mẹ"

Truyền thống uống nước nhớ nguồn, đạo lý cha truyền con nối. Từng dòng người gọi nhau trẩy hội lễ đền tại phủ Dầy, xin thắp nén nhang thơm bằng cả tấm lòng thành kính biết ơn về Mẹ.

Tháng ba, nắng vàng tươi rực rỡ xua dần tan hơi lạnh cuối mùa. Đường về phủ Dầy từng dòng người kéo về đông tấp nập. Một vùng di tích hiện ra mờ ảo trong màn sương, ẩn hiện thấp thoáng những cung thờ, những điện thờ lầu vàng gác tía nguy nga.

Điệu chầu văn hát khúc dân ca dìu dặt bổng trầm dẫn ta vào cõi Thánh. Trầm hương nghi ngút lan toả dâng lên tận trời xanh lòng thành ngưỡng mộ của con dân, phật tử trăm miền đất nước về tri ân công đức Mẫu.

Khi quý khách thập phương về lễ hội phủ Dầy Nam Định còn được chứng kiến một hình thức lễ khá độc đáo là hầu đồng hay còn gọi là lên đồng. Từng giá đồng tái hiện một vài hành động liên quan đến vị Thánh đang ngự,  người hát Hầu văn nêu thoáng qua sự tích còn thì ca ngợi cảnh quan, mây trời sông nước thiên nhiên mà Thánh du ngoạn, nên người chầu quanh ghế  hầu cũng được hồi tưởng cảnh đẹp đó đây mà lòng lâng lâng, ngây ngất.

Hình ảnh hầu đồng tại Lễ hội Phủ Dầy Nam Định - một nét văn hóa vô cùng độc đáo

Các gía đồng còn mô phỏng như đang cưỡi ngựa, bắn cung tên, múa kiếm, múa đao, múa quạt, múa mồi lửa, hèo nhạc…là những hình thức vũ điệu dân gian hấp dẫn - mang đậm chất dân gian đã tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt cho nghi lễ hầu bóng.

Ngoài các nghi lễ rất độc đáo, khi đến hội phủ Dầy, khách tham quan còn được thưởng thức những đặc sản bánh cuốn, bánh đa vừng nướng hay nhìn hoặc mua những đồ vật cũ rất đặc trưng của Phủ Dầy, chợ Viềng Nam Định.

Lễ hội Phủ Dầy mang giá trị nhân văn sâu sắc, lấy hình tượng Mẫu để tôn thờ, gửi gắm vào đó những ước vọng tốt đẹp, sự bao dung che chở trong cuộc sống. Bằng hoạt động lễ hội, con người vừa có thể bày tỏ những tâm tư, khát vọng của mình vừa có dịp bộc lộ các khả năng sáng tạo của chính mình. Sống trong khung cảnh lễ hội, con người có được những giây phút “thăng hoa" để tạm quên đi những nỗi cực nhọc vất vả hàng ngày. Chính lễ hội đã tiếp thêm nguồn sức mạnh thiêng liêng để con người tiếp tục sống và lao động.

>>>Xem ngay: thuê xe 29 chỗ hà nội

2. Lễ hội Phủ Dầy tổ chức vào thời gian nào trong năm?

Hội Phủ Dầy là một lễ hội truyền thống của Việt Nam, do đó lễ hội Phủ Dầy tổ chức vào thời gian nào là vấn đề luôn được du khách thập phương quan tâm. Hội được tổ chức hàng năm vào tháng 3 âm lịch tại làng Vân Cát - Tiên Hương, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh  Nam Định.

Lễ hội nhằm tổ chức nghi lễ, thắp hương biết ơn Thánh Mẫu Liễu Hạnh, là một trong 4 vị thánh bất tử của dân tộc ta ( Tản Viên sơn thánh- Thánh Gióng- Chử Đồng tử- Mẫu Liễu).

Đây là lễ hội truyền thống của người dân Việt Nam nhằm biết ơn Thánh Mẫu Liễu Hạnh

Lễ hội ở Phủ Dầy được tổ chức kéo dài 10 ngày: từ mồng 1 đến mồng 10 tháng 3 âm lịch và theo các phong tục sau:

+ Ngày mồng 1 hai thôn Tiên Hương và Vân Cát tế cáo mở cửa phủ người ta gọi là tế khai hội.

+ Ngày mồng 2 Tiên Hương rước nước ở Giếng về “mộc dục” Thánh tượng, sau đó làm lễ bái yết cáo.

+ Ngày mồng 3 là chức quốc tế long trọng, chủ tế thường là quan tổng đốc Nam Định hoặc quan lại triều đình.  Lễ vật thường có bánh dầy, lợn sống, xôi, rượu, hoa quả…

+ Ngày mồng 4 chính giỗ ở Phủ Vân Cát, các quan chức triều đình: huyện,tổng,xã và con nhang đệ tử cùng nhân dân đều túc trực tế lễ chu đáo theo nghi thức long trọng.

+ Ngày mồng 5 Phủ Vân Cát rước Thánh Mẫu lên Chùa Dần (Vân Tháp Tự) ở xã Trung Thành lễ Phật rồi rước về.

+ Ngày Mồng 6 Phủ Tiên Hương rước Thánh Mẫu xuống chùa Gôi (Tiên Sơn Tự), nhưng gần đây rước lên chùa Báng (chùa Linh Sơn).

+ Vào các ngày mồng 7,8,9 còn có hội “Kéo Chữ” hay còn gọi là hội hoa trượng rất đẹp mắt và độc đáo  so với các hội khác.

3. Ý nghĩa của lễ hội Phủ Dầy Nam Định mang đậm nét văn hóa dân tộc

Lễ hội Phủ Dầy có lịch sử lâu đời gắn liền với tín ngưỡng thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh, do cộng đồng sáng tạo và lưu truyền qua các thế hệ. Đây là lễ hội tích hợp nhiều giá trị lịch sử, văn hóa tín ngưỡng thờ Nữ thần (Mẫu) và văn hóa dân gian của cư dân nông nghiệp lúa nước vùng Đồng bằng Bắc bộ, mang đặc trưng tín ngưỡng bản địa của người Việt.

Lễ hội Phủ Dầy nơi hội tụ nhiều giá trị lịch sử văn hóa dân tộc Việt

Ý nghĩa của lễ hội Phủ Dầy Nam Định - Điểm đặc trưng của lễ hội là các hình thức sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng, tâm linh phong phú, độc đáo như nghi lễ chầu văn hầu đồng, rước đuốc, rước thỉnh kinh, hội hoa trượng… phản ánh phong tục tập quán, nghệ thuật trình diễn dân gian và thẩm mỹ của cộng đồng.

Chầu văn hầu đồng là một nghi lễ đặc trưng và quan trọng nhất của đạo Mẫu, diễn ra trong không gian thiêng của hệ thống điện thờ thánh Mẫu và các đức Thánh Trần. Đây là di sản văn hóa phi vật thể tổng hợp nhiều giá trị của các loại hình văn hóa dân gian như tín ngưỡng truyền khẩu, nghề thủ công truyền thống, trình diễn (diễn xướng) dân gian…

Nghi lễ chầu văn do cộng đồng người Việt sáng tạo trước hết là để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, tinh thần, là sản phẩm của tư duy, nhận thức về tự nhiên xã hội của các cư dân nông nghiệp lúa nước, phản ánh quan điểm, tâm tư tình cảm, ứng xử với điều kiện sống và môi trường tự nhiên xung quanh.

Đó còn là sự tích hợp, tổng hợp các hình thức văn hóa dân gian bản địa khác như âm nhạc, ngôn ngữ, tri thức dân gian, ca hát, nhảy múa, nghề thủ công truyền thống, trang phục truyền thống cùng với nghệ thuật trang trí, kiến trúc, ẩm thực… tạo nên một hình thức sân khấu tâm linh, thiêng liêng.

Tín ngưỡng thờ Mẫu và nghi lễ chầu văn hầu đồng phản ánh sự đa dạng hóa và thể hiện khả năng tích hợp văn hóa với các hình thức trình diễn nghệ thuật dân gian truyền thống khác. Có lẽ ít thấy một hình thức tín ngưỡng tôn giáo nào của người Việt thể hiện sự đa dạng tín ngưỡng địa phương, đa dạng các dân tộc như trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ của người Việt.

Trong điện thần Tứ phủ, từ Thánh Mẫu đến các hàng quan, làng chầu, ông Hoàng và các Cô, các Cậu đều là các vị thần linh có nguồn gốc từ các dân tộc khác nhau như: Kinh, Mường, Tày, Nùng, Dao… thể hiện mối quan hệ bình đẳng, gắn bó mật thiết giữa các dân tộc anh em.

Hội Hoa trượng (hay còn gọi là hội kéo chữ) cũng là một hoạt động văn hóa đặc trưng khác tại lễ hội Phủ Dày. Tương truyền hội kéo chữ do thái phi Trần Thị Ngọc Đài, người làng Thông Khê (xã Cộng Hòa) khởi xướng. Bà vốn chịu ơn cầu tự ở Phủ Dầy, lại có công giúp dân nghèo huyện Thiên Bản (nay là huyện Vụ Bản, Nam Định) hoãn đi phu đắp đê sông Nhị bị vỡ vào khoảng năm 1630 - 1632 tại kinh thành.

Hội kéo chữ - một trong những hoặt động văn hóa đặc trưng của lễ hội Phù Dầy Nam Định

Chữ được xếp thay đổi theo từng năm, tùy thuộc vào kết quả của việc xin lễ âm dương tại Phủ Thông (xã Trung Thành, huyện Vụ Bản), một nơi thờ Mẫu Liễu Hạnh và thái phi Trần Thị Ngọc Đài.

Các chữ thường xếp là “Mẫu nghi thiên hạ”, “Thiên hạ thái bình”, “Quốc thái dân an”, “Hòa cốc phong dương” hay “Quang phục thánh thiện”… đều mang những ý nghĩa tinh thần tốt đẹp của cư dân nông nghiệp, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa hoặc ngợi ca công đức của Thánh Mẫu.

Trong lễ hội Phủ Dầy Nam Định còn diễn ra một nghi thức đặc biệt khác là nghi lễ rước đuốc vào tối 5/3 âm lịch. Lửa trong quan niệm dân gian là yếu tố cầu may, mang lại sự ấm no hạnh phúc. Theo người dân nơi đây, ngọn lửa thiêng được rước từ nơi thờ Thánh Mẫu trong những ngày lễ hội sẽ xua tan đi những gì đen tối, đem lại sự may mắn sinh sôi.

Nghi thức rước đuốc được tổ chức vào buổi tối giữa không gian làng quê Bắc bộ tạo thành một hình ảnh đẹp biểu tượng cho niềm tin, hy vọng vào những điều tốt lành sẽ đến trong cuộc sống của cư dân. Trải qua nhiều thế hệ, các nghi thức và phong tục dân gian mang đậm giá trị truyền thống trong lễ hội Phủ Dầy đã được bồi đắp, lưu giữ, kết tinh, hội tụ và lan tỏa rộng khắp ra các vùng miền trên toàn quốc.

Nếu quý khách đang có nhu cầu thuê xe ô tô đi lễ hội Phủ Dầy Nam Định hay thuê xe nhằm phục vụ bất cứ nhu cầu đi lại nào của mình, hãy liên hệ ngay với Việt Anh qua số Hotline: 086 8888 690 – 096 4548 898 để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết nhé!